Waarom heten rechters bij de hoven en de Hoge Raad exclusief ‘raadsheer’, en zijn er geen ‘raadsdames’? Enkele rechters kaartten het aan op social media. Kamervragen van D66, PvdA en GroenLinks volgden, die Sander Dekker nu heeft beantwoord.
‘De titel ‘raadsheer’ straalt uit dat de hoge rechter in Nederland gewoonlijk een man is. Maar vrouwen maken al een halve eeuw deel uit van onze hoogste rechtscolleges,’ schreef onderzoeksrechter Sannah Hübel twee maanden geleden in een LinkedIn-post. Een artikel in het FD volgde.
Eerder, in 2019, kaartte het Amsterdamse advocatenkantoor Jebbink Soeteman het gebrek aan vrouw-inclusief taalgebruik in uitspraken ook al aan. De Hoge Raad liet zich toen positief uit over meer inclusieve taal.
Kamervragen
De bij de recente actie betrokken rechters pleitten voor een genderneutrale vervanging van de term ‘raadsheer’. Dit werd opgepikt door Kamerleden Sneller, Van der Laan (beiden D66), De Hoop (PvdA) en Westerveld (GroenLinks), die demissionaire ministers Dekker (Rechtsbescherming) en Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) vervolgens bestookten met Kamervragen.
In hoeverre vonden zij dat de titel ‘raadsheer’ voor rechters bij de gerechtshoven en de Hoge Raad ‘nog gepast en correct is, terwijl deze functie door alle geslachten kan worden uitgevoerd’? De vragende Kamerleden wilden verder weten of de ministers bereid zijn een benodigde wetswijziging in gang te zetten om de titel ‘raadsheer’ aan te passen naar een of meerdere genderneutrale titels.
Een onmiskenbaar mannelijke connotatie
Dekker heeft daarop inmiddels gereageerd, mede namens de ontslagnemend minister van OCW. Hij stelt: “De functietitel raadsheer heeft een onmiskenbaar mannelijke connotatie, terwijl de betreffende functie door personen van alle seksen kan worden uitgevoerd.” Daaraan voegt hij toe dat er sinds 2019 zelfs meer vrouwelijke dan mannelijke raadsheren zijn.
Dekker kan zich dan ook voorstellen dat ‘raadsheren van andere seksen dan de mannelijke het gebruik van deze functietitel als niet-passend en niet-correct kunnen ervaren’.
Helder Recht
De demissionair minister deelt verder de mening van de vragenstellers dat ‘sekseneutrale titels voor rechters beter aansluiten bij de realiteit’. Ook geeft Dekker aan dat hij door de Kamervragen in overleg is getreden met de Raad voor de rechtspraak over ‘het gebruik van vrouw-inclusieve taal bij de rechtspraak’.
Volgens Dekker heeft de Raad hem laten weten dat over het gebruik van vrouw-inclusieve taal binnen de rechtspraak reeds in verschillende verbanden is gesproken. Zo besteedt de Hoge Raad, zo blijkt uit Dekker’s antwoorden, binnen de eigen organisatie aandacht aan ‘helder, toegankelijk en begrijpelijk taalgebruik in uitspraken’ in het project Helder Recht. ‘Respectvol formuleren hoort daarbij, evenals omgaan met sekse in taal.’
Beslissing voor nieuwe kabinet
Op de vraag of Dekker voorstander is van het aanpassen van de titel ‘raadsheer’, via een wetswijziging, naar een of meerdere genderneutrale functietitels, antwoord de demissionair minister instemmend. ‘Vanuit oogpunt van passend, inclusief en helder taalgebruik ligt het in de rede de wijziging van de titel raadsheer naar een of meerdere sekseneutrale titels na te streven’, reageert hij.
Zo’n wijziging gaat echter niet over een nacht ijs, volgens Dekker. ‘De begrippen ‘raadsheer’ en ‘raadsheren’ komen in verschillende wetten voor, alsmede in de op die wetten gebaseerde lagere regelgeving. […] Wijziging van het begrip raadsheer behelst dan ook een uitgebreide wetgevingsoperatie, met potentieel grote gevolgen voor de rechtspraktijk. Het is daarom aan het nieuwe kabinet om een beslissing te nemen omtrent een wetswijziging naar een of meer sekseneutrale functietitels voor raadsheren.’
Lees hier de antwoorden van Dekker op de Kamervragen omtrent genderneutrale taal in de rechtspraak.
