Dankzij twee podcasts ben ik weer terug bij mijn liefde voor het recht. Daders geeft plegers van een delict een stem, en schetst de nuance die daarbij hoort. De wet als kunstwerk gaat over de schoonheid van wetten en regels. Heel verschillend, maar beiden aanraders voor drukke advocaten.
Zoals zoveel beginnende rechtenstudenten koos ik de studie rechtsgeleerdheid ooit omdat hij breed was, ik niet zo goed wist wat ik anders moest kiezen, en omdat ik de wereld wilde verbeteren. Ik had een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel, volgde spannende strafzaken en was al jong bezig met hoe onze democratie in elkaar zat. Ik verbaas me nog altijd over de confrères die al op hun achttiende weten dat ze verder willen in het notariaat of belastingrecht, of die heel blij worden van het vooruitzicht van een carrière in de commerciële advocatuur.
Daders
Dat ietwat idealistische is er nooit helemaal uitgegaan, gelukkig. En dat gevoel werd aangewakkerd toen ik de podcast Daders luisterde. Intensieve gesprekken van interviewer Cas de Jong met daders van verschrikkelijke misdrijven. Moord, doodslag, mishandeling, drugshandel, het komt allemaal langs. Steeds als ik die verhalen hoor, ben ik terug in het Pieter Baan Centrum in Utrecht. Tijdens het vak forensische psychiatrie, waarvan me bijbleef hoeveel pech en tegenslag daders van ernstige misdrijven vaak al van jongs af aan in hun leven hebben.
Nee, dat mag nooit een excuus zijn, maar als je die levensverhalen hoort, heb je wel meer begrip voor de daders. Als er al twijfel is of de maatschappij deze mensen nog een tweede kans moet geven, zijn juristen bij uitstek de vertolkers van de nuance. Wij hebben de plicht om die op verjaardagsfeestjes, of langs de kant van het voetbalveld te belichten. Dankzij de verhalen in Daders kun je een ogenschijnlijk eendimensionaal verhaal van een geharde crimineel de diepgang geven die het verdient. De gesprekken zijn zo toegankelijk dat ze ook voor een groot publiek goed te volgen zijn.
De wet als kunstwerk
De podcastserie De wet als kunstwerk is van een totaal andere orde. De titel van de podcast verwijst naar het boek van de rechtsfilosoof professor Willem Witteveen, dat eind 2014 postuum verscheen. In de podcast interviewt docent recht van de Hogeschool van Amsterdam, Nick Schoemaker, zijn gasten over de schoonheid van wetten en regels, en wat daar in de praktijk van terechtkomt. Rustige gesprekken, gevoerd met aandacht en vanuit oprechte belangstelling.
Zo heeft Schoemaker bijvoorbeeld een interessant gesprek over inspraak en participatie van burgers met Fleur Spijker, die zich als advocaat specialiseerde in onroerend goed en gebiedsontwikkeling, en nu als wethouder verantwoordelijk is voor dit onderwerp in de gemeente Leiden. De aflevering met lector Gerdo Kuiper gaat in op het actuele thema over de macht van de overheid, versus de individuele vrijheden van burgers. In het gesprek met ethicus Edward Schotman betoogt Schotman dat het juridische ambacht belangrijker is dan ooit: “de wet- en regelgeving kennen, weten hoe je die toepast op een casus, en goed weten wat je kunt met open normen in regels.” Zeker inspirerend is ook de aflevering met advocaat Elsa van de Loo, die vertelt hoe ze haar werk doet als sociaal advocaat en trainer diversiteit en inclusie.
Als het luisteren van podcasts nog niet in je dagelijkse routine zit, dan zijn dit goede titels om kennis te maken met het fenomeen. Tijdens een wandeling, koken, sporten, strijken, onderweg in de auto of de trein, het is de perfecte manier om je in welk thema dan ook te verdiepen, want inmiddels is er over ongeveer elk onderwerp wel een te vinden. Ook als je al langer podcasts luistert, zijn De wet als kunstwerk en Daders aanraders voor juristen: duidelijk met liefde gemaakt, voor liefhebbers van juridisch-maatschappelijke thema’s.
